Kultura a ekonomia

Dopóki na polskim rynku wydawniczym funkcjonował termin „ekonomika kultury", wszystko było jasne. Jest to bowiem dyscyplina naukowa zajmująca się jedną z branż gospodarki, czyli sektorem kultury. Gdy natomiast na tym rynku pojawiły się prace określane jako „ekonomia kultury", które w dalszym ciągu zajmowały się organizacją i zarządzaniem sektora kultury, płacami artystów, subsydiowaniem kultury, mecenatem kultury, polityką kulturalną pań­stwa, to nastąpiło zamienne używanie określeń „ekonomika kultury" i „ekonomia kultury" w sposób nieuprawomocniony. Autor zdecydowanie odróżnia ekonomikę kultury od ekonomii kultury. O ile ekonomika kultury, jako ekonomika branżowa, zajmuje się sektorem kultury albo - jak współcześnie mówią - przemysłami kreatywnymi, wśród których są przemysły kultury, to ekonomia kultury zajmuje się wpływem kultury na gospodarowanie i gospodarkę, a tym samym na dobrobyt jednostki i społeczeństwa. Termin „ekonomia kultury" nie bardzo mi się podoba, bo jest to kalka „socjologii kultury", a przecież kultura jest podstawowym obiektem badań socjologii, czyli w pewnym uproszczeniu, kultura jest socjologią, a socjologia kulturą. Ponadto w języku po­tocznym ekonomia może być synonimem oszczędzania. Stąd zbitka „ekonomia kultury" niczego nie wyjaśnia, a wręcz zaciemnia to, co chcielibyśmy wy­jaśnić. Dlatego też nazwałem tę monografię „Kultura a ekonomia", dowodząc w niej, że na progu XXI wieku nie wystarczy zadbać o ciągły, zrównowa­żony rozwój i wzrost gospodarczy, ale trzeba koniecznie przejść z peryferiów do centrum światowego systemu gospodarczego, gdzie nastąpi pełna samorealizacja jednostki i społeczeństwa. To przejście nie może odbyć się bez udziału kultury i dotyczy to także Polski.