Zaawansowana rachunkowość finansowa - od teorii do praktyki (wyd. II zmienione)

Wprowadzenie 11


Rozdział 1
Wprowadzenie do zaawansowanej rachunkowości finansowej - Piotr Szczypa 13
1.1. Cel rozdziału 13
1.2. System rachunkowości finansowej przedsiębiorstwa 13
1.3. Pomiar i wycena w systemie rachunkowości 16
1.4. Podstawowe kategorie ekonomiczne w rachunkowości finansowej 22
1.5. Zadania 26
1.6. Rozwiązania zadań 27
Literatura 27

Rozdział 2
Wartości niematerialne i prawne - szczególne sytuacje - Małgorzata Cieciura 29
2.1. Cel rozdziału 29
2.2. Wartości niematerialne i prawne w krajowych oraz międzynarodowych regulacjach 30
2.3. Wartość firmy 40
2.4. Umorzenie i amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych 45
2.5. Ujęcie wartości niematerialnych i prawnych w sprawozdaniu finansowym 47
2.6. Zadania 49
2.7. Rozwiązania zadań 52
Literatura 55

Rozdział 3
Środki trwałe - szczególne sytuacje - Konrad Kochański 57
3.1. Cel rozdziału 57
3.2. Środki trwałe w krajowych i międzynarodowych regulacjach 58
3.3. Środki trwałe w leasingu 67
3.4. Umorzenie i amortyzacja środków trwałych 73
3.5. Ujęcie środków trwałych w sprawozdaniu finansowym 76
3.6. Zadania 79
3.7. Rozwiązania zadań 83
Literatura 86

Rozdział 4
Środki trwałe w budowie - szczególne sytuacje - Halina Chłodnicka 87
4.1. Cel rozdziału 87
4.2. Środki trwałe w budowie w krajowych i międzynarodowych regulacjach 87
4.3. Środki trwałe w budowie a kontrakty długoterminowe 94
4.4. Ujęcie środków trwałych w budowie w sprawozdaniu finansowym 97
4.5. Zadania 99
4.6. Rozwiązania zadań 103
Literatura 108

Rozdział 5
Należności - szczególne sytuacje - Krzysztof Kachlicki 109
5.1. Cel rozdziału 109
5.2. Należności w krajowych i międzynarodowych regulacjach 109
5.3. Należności długoterminowe i krótkoterminowe 120
5.4. Należności przeterminowane i nieściągalne 124
5.5. Ujęcie należności w sprawozdaniu finansowym 131
5.6. Zadania 133
5.7. Rozwiązania zadań 134
Literatura 136

Rozdział 6
Inwestycje - szczególne sytuacje - Ewelina Idziak 139
6.1. Cel rozdziału 139
6.2. Inwestycje w krajowych i międzynarodowych regulacjach 139
6.3. Utrata wartości inwestycji 148
6.4. Środki pieniężne w walucie obcej 154
6.5. Ujęcie inwestycji w sprawozdaniu finansowym 160
6.6. Zadania 164
6.7. Rozwiązania zadań 165
Literatura 167

Rozdział 7
Rozliczenia międzyokresowe - Grażyna Mazurkiewicz 169
7.1. Cel rozdziału 169
7.2. Rozliczenia międzyokresowe w krajowych i międzynarodowych regulacjach 170
7.3. Czynne rozliczenia międzyokresowe 176
7.4. Bierne rozliczenia międzyokresowe 182
7.5. Ujęcie rozliczeń międzyokresowych w sprawozdaniu finansowym 191
7.6. Zadania 193
7.7. Rozwiązania zadań 195
Literatura 196

Rozdział 8
Materiały - szczególne sytuacje - Wiesława Temrowska, Joanna Czelińska 197
8.1. Cel rozdziału 197
8.2. Materiały w krajowych i międzynarodowych regulacjach 197
8.3. Reklamacje materiałów 208
8.4. Materiały zbędne i przeterminowane 211
8.5. Ujęcie materiałów w sprawozdaniu finansowym 213
8.6. Zadania 215
8.7. Rozwiązania zadań 219
Literatura 221

Rozdział 9
Produkcja niezakończona - szczególne sytuacje - Małgorzata Stawicka 223
9.1. Cel rozdziału 223
9.2. Produkcja niezakończona w krajowych i międzynarodowych regulacjach 223
9.3. Reklamacje półproduktów produkcji obcej 227
9.4. Wieloletnia produkcja w toku 232
9.5. Produkcja niezakończona zbędna i przeterminowana 234
9.6. Ujęcie produkcji niezakończonej w sprawozdaniu finansowym 235
9.7. Zadania 239
9.8. Rozwiązania zadań 241
Literatura 243

Rozdział 10
Produkty gotowe - szczególne sytuacje - Małgorzata Stawicka 245
10.1. Cel rozdziału 245
10.2. Produkty gotowe w krajowych i międzynarodowych regulacjach 245
10.3. Reklamacje produktów gotowych 251
10.4. Produkty gotowe przeznaczone do promocji 253
10.5. Produkty gotowe wadliwe, przeterminowane i niezbywalne 255
10.6. Ujęcie produktów gotowych w sprawozdaniu finansowym 257
10.7. Zadania 262
10.8. Rozwiązania zadań 263
Literatura 265

Rozdział 11
Towary - szczególne sytuacje - Monika Gołębiewska 267
11.1. Cel rozdziału 267
11.2. Towary w krajowych i międzynarodowych regulacjach 267
11.3. Reklamacje towarów 269
11.4. Towary wydane do promocji 272
11.5. Towary użyczone z możliwością sprzedaży 274
11.6. Towary przeterminowane, pozasezonowe, zbędne 275
11.7. Ujęcie towarów w sprawozdaniu finansowym 277
11.8. Zadania 278
11.9. Rozwiązania zadań 279
Literatura 281

Rozdział 12
Kapitał (fundusz) własny - szczególne sytuacje - Maria Jankowska 283
12.1. Cel rozdziału 283
12.2. Kapitał (fundusz) własny w krajowych i międzynarodowych regulacjach 283
12.3. Zwiększenia i zmniejszenia funduszy własnych w przedsiębiorstwach państwowych i spółdzielniach 285
12.4. Zwiększenia i zmniejszenia kapitałów własnych w spółkach prawa handlowego 288
12.5. Zwiększenia i zmniejszenia kapitałów własnych w spółkach prawa cywilnego 291
12.6. Ujęcie kapitałów (funduszy) własnych w sprawozdaniu finansowym 292
12.7. Zadania 296
12.8. Rozwiązania zadań 299
Literatura 301

Rozdział 13
Rezerwy - szczególne sytuacje - Agnieszka Wlazły 303
13.1. Cel rozdziału 303
13.2. Rezerwy w krajowych i międzynarodowych regulacjach 303
13.3. Rezerwy na świadczenia pracownicze 309
13.4. Rezerwy na naprawy gwarancyjne 313
13.5. Ujęcie rezerw w sprawozdaniu finansowym 315
13.6. Zadania 320
13.7. Rozwiązania zadań 323
Literatura 326

Rozdział 14
Odroczony podatek dochodowy - Bronisław Bryl 329
14.1. Cel rozdziału 329
14.2. Odroczony podatek dochodowy w krajowych i międzynarodowych regulacjach 329
14.3. Różnice przejściowe pomiędzy wartością bilansową a podatkową przychodów i kosztów 332
14.4. Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego 335
14.5. Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku rozliczane z kapitałem własnym 339
14.6. Ujęcie odroczonego podatku dochodowego w sprawozdaniu finansowym 341
14.7. Zadania 343
14.8. Rozwiązania zadań 346
Literatura 348

Rozdział 15
Zobowiązania - szczególne sytuacje - Maria Jankowska, Teresa Mądrzak 351
15.1. Cel rozdziału 351
15.2. Zobowiązania w krajowych i międzynarodowych regulacjach 352
15.3. Zobowiązania przeterminowane 355
15.4. Zobowiązania w postępowaniu komorniczym 359
15.5. Ujęcie zobowiązań w sprawozdaniu finansowym 362
15.6. Zadania 369
15.7. Rozwiązania zadań 370
Literatura 371

Rozdział 16
Sprawozdanie skonsolidowane - Hanna Czaja-Cieszyńska 373
16.1. Cel rozdziału 373
16.2. Konsolidacja sprawozdań w krajowych i międzynarodowych regulacjach 373
16.3. Sporządzanie sprawozdania skonsolidowanego 376
16.4. Metody konsolidacji sprawozdań 385
16.5. Zadania 406
16.6. Rozwiązania zadań 418
Literatura 431

Rozdział 17
Rachunkowość przedsiębiorstw w procesie restrukturyzacji, upadłości i likwidacji masy upadłości - Beata Sadowska 433
17.1. Cel rozdziału 433
17.2. Przyczyny restrukturyzacji, upadłości i likwidacji masy upadłości przedsiębiorstw - uwarunkowania prawne i organizacyjne 434
17.3. Rachunkowość przedsiębiorstw w procesie restrukturyzacji i upadłości 440
17.4. Zadania 450
17.5. Rozwiązania zadań 452
Literatura 454

Rozdział 18
Prowadzenie ksiąg rachunkowych - własny księgowy czy biuro rachunkowe? - Przemysław Pietrzak 455
18.1. Cel rozdziału 455
18.2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych w przedsiębiorstwie - własny dział księgowości 456
18.3. Prowadzenie ksiąg rachunkowych poza przedsiębiorstwem - biuro rachunkowe 458
18.4. Zadania 462
18.5. Rozwiązania zadań 464
Literatura 466

Rozdział 19
Wybór i wdrożenie informatycznego systemu rachunkowości - Emilia Fladrowska 467
19.1. Cel rozdziału 467
19.2. Klasyfikacja i cechy informatycznych systemów rachunkowości 470
19.3. Determinanty wyboru informatycznego systemu rachunkowości 476
19.4. Przygotowanie organizacyjne jednostki do wdrożenia informatycznego systemu rachunkowości 481
19.5. Procedura wdrożenia informatycznego systemu rachunkowości 488
19.6. Zadania 491
19.7. Rozwiązania zadań 495
Literatura 495


Autorzy 497

Bronisław Bryl - główny księgowy i prokurent samodzielny Przedsiębiorstwa Komunikacji Samochodowej w Koninie S.A. Jest biegłym rewidentem, Członkiem Zarządu Oddziału Terenowego w Koninie Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Wykładowca na certyfikowanych kursach zawodowych organizowanych przez Stowarzyszenia Księgowych w Polsce dla samodzielnych i głównych księgowych. Współpracuje z Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Koninie. Kontakt: ab.bryl@neostrada.pl

Małgorzata Cieciura - dr inż., pracownik Katedry Finansów, Rachunkowości i Logistyki na Wydziale Społeczno-Technicznym Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół zagadnień dotyczących systemu rachunkowości finansowej i sprawozdawczości finansowej, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów behawioralnych. Jest członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz sygnatariuszem Kodeksu Zawodowej Etyki w rachunkowości. W praktyce gospodarczej prowadzi szkolenia z zakresu rachunkowości finansowej i sprawozdawczości. Jest cenionym dydaktykiem z wieloletnim stażem. Kontakt: m.cieciura@wp.pl

Halina Chłodnicka - dr inż., zatrudniona na stanowisku adiunkta w Zakładzie Finansów, Bankowości i Rachunkowości na Wydziale Zarządzania Politechniki Rzeszowskiej. Posiada wysokie kwalifikacje merytoryczne, dydaktyczne z zakresu szeroko rozumianej rachunkowości potwierdzone bardzo dobrymi ocenami dokonywanymi przez uczestników, jak i organizatorów szkoleń, projektów, kursów. Buduje wartościowy dorobek naukowy udokumentowany publikacjami. Jest wieloletnim członkiem Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. W praktyce gospodarczej koncentruję się wokół korporacji międzynarodowych. Kontakt: hach@interia.pl

Hanna Czaja-Cieszyńska - doktor w Katedrze Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Od początku pracy konsekwentnie buduje swój dorobek naukowy, jest autorką lub współautorką blisko 50 pozycji literaturowych. Specjalizuje się w zakresie rachunkowości finansowej, ze szczególnym uwzględnieniem mikro i małych przedsiębiorstw oraz podmiotów trzeciego sektora. Jest wieloletnim członkiem Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz członkiem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. W praktyce zajmuje się obsługą finansowo-księgową organizacji pozarządowych. Kontakt: hanna.czaja@wzieu.pl

Joanna Czelińska - absolwent Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Od kilkunastu lat pracownik na stanowisku księgowa oraz specjalista ds. kadr i płac w przedsiębiorstwie ZELAN sp. z o.o. w Nakle nad Notecią. Kontakt: joanna.czelinska@zelan.pl

Emilia Fladrowska - doktor w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy, powołana na stanowisko docenta, kierownik Zakładu Finansów i Rachunkowości. Jest członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Posiada uprawnienia do zasiadania w radach nadzorczych Spółek Skarbu Państwa. Koordynator wdrażania systemów informatycznych rachunkowości (SIR) w kilkudziesięciu jednostkach województwa kujawsko-pomorskiego. Prowadzi diagnozy funkcjonowania systemów informacyjnych zarządzania, szczególnie w zakresie wadliwej komputeryzacji rachunkowości. Odbyła szkoleniowy staż informatyczny we Francji i w USA (NJ). W swoim dorobku naukowym posiada około 150 publikacji. Wykłada rachunkowość finansową, rachunkowość zarządczą oraz wdrażanie systemów informatycznych rachunkowości w zarządzaniu przedsiębiorstwami. Kontakt: fladrowska@utp.edu.pl

Monika Gołębiewska - absolwentka Akademii Ekonomicznej w Poznaniu oraz Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu. Nauczyciel dydaktyczny z wieloletnim stażem. Prowadzi zajęcia z zakresu rachunkowości finansowej i zarządczej, międzynarodowych standardów rachunkowości w Wyższej Szkole Bankowej w Toruniu oraz różnorodne kursy i szkolenia. Posiada doświadczenie zawodowe z rachunkowości bankowej. Kontakt: monikagolebiewska1@op.pl

Ewelina Idziak - certyfikowany księgowy, ukończyła studia doktoranckie na UE w Poznaniu oraz studia podyplomowe z Rachunkowości na UE we Wrocławiu. Prowadzi badania i przygotowuje rozprawę doktorską w zakresie oszczędności gospodarstw domowych i inwestycji alternatywnych. Praktyk biznesowy, Dyrektor Regionalny w Departamencie Bankowości Przedsiębiorstw Banku Millennium, Pełnomocnik Dyrektora Instytutu d.s. współpracy z zagranicą w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy. Współpracuje z uczelniami wyższymi w zakresie zajęć dydaktycznych i szkoleń zarówno w języku polskim, jak i angielskim z dziedziny ekonomii i finansów. Członek Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. Autorka i współautorka 14 publikacji z dziedziny finansów. Kontakt: ewelina.idziak@gazeta.pl

Krzysztof Kachlicki - absolwent Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Zawodowo pracownik działu księgowości w dużej grupie kapitałowej, zatrudniony na stanowisku starszego księgowego, odpowiedzialny za analizę należności. Ukończony kurs samodzielny księgowy bilansista w Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce. Kontakt: kkachlicki.pl@gazeta.pl

Konrad Kochański - doktor nauk ekonomicznych, pracownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego, członek Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, trener z zakresu controllingu i rachunkowości. Jest autorem ponad 30 publikacji, głównie z obszaru rachunkowości zarządczej. W praktyce zajmuje się controllingiem w MŚP oraz rachunkowością NGO. Kontakt: konradkochanski@wp.pl

Adam Lulek - doktor nauk ekonomicznych Uniwersytetu Szczecińskiego, pracownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego na stanowisku asystenta. W praktyce zajmuje się inwestowaniem na GPW. Jego zainteresowania wiążą się z pracą naukową, ponieważ prowadzi badania z zakresu sprawozdawczości finansowej i rynku kapitałowego. Kontakt: adam-lulek@wp.pl

Grażyna Mazurkiewicz - główna księgowa, dyrektor ds. finansowych i członek zarządu w spółce Barbara Luijckx Sp. z o.o. w Inowrocławiu. Doktorantka na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, nauczyciel akademicki w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy. W pracy naukowej prowadzi badania z zakresu wpływu pozyskiwanych funduszy unijnych na rozwój przedsiębiorstw z sektora MŚP. Autorka publikacji z zakresu controllingu w przedsiębiorstwach oraz zagadnień związanych z problemami z zakresu rachunkowości. Kontakt: grazyma@wp.pl

Teresa Mądrzak - powołana na stanowisko docenta w Wyższej Szkole Gospodarki, wieloletni wykładowca w Instytucie Ekonomii i Zarządzania w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy. Posiada doświadczenie zawodowe dotyczące podatków, finansów, procedur postępowania administracyjnego. Pełniła przez kilkanaście lat kierownicze stanowiska w organach podatkowych. Autorka 21 publikacji, w tym wielu recenzowanych. Prowadzi wykłady i szkolenia związane z finansami i podatkami. Kontakt: teresa.madrzak@wp.pl

Przemysław Pietrzak - doktor, pracownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Jest pracownikiem naukowym z długoletnim stażem w teorii i praktyce rachunkowości. Od 1996 roku prowadzi działalność gospodarczą w formie biura rachunkowego pod firmą Kancelaria Rachunkowa P&P Tax And Finance Przemysław Pietrzak. Posiada szerokie doświadczenie w prowadzeniu ewidencji i rozliczeń podatkowych różnorodnych przedsiębiorstw. Doświadczenie i wiedzę praktyczną wykorzystuje prowadząc różnorodne kursy i szkolenia. Jest autorem wielu publikacji z zakresu rachunkowości, rachunkowości zarządczej oraz wyceny przedsiębiorstw. W praktyce gospodarczej specjalizuje się w analizie finansowej, zarządzaniu finansami, controllingu oraz optymalizacji podatkowej przedsiębiorstw. W pracy naukowej prowadzi badania z zakresu rachunkowości i controllingu przedsiębiorstw oraz teorii zarządzania przedsiębiorstwami świadczącymi usługi finansowo-księgowe. Kontakt: pprzemek4@interia.pl

Beata Sadowska - doktor, pracownik Katedry Rachunkowości i Controllingu na Wydziale Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego. Jest członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce oraz członkiem Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. W pracy naukowej prowadzi badania z zakresu rachunkowości i controllingu w logistyce przedsiębiorstw, w gospodarce leśnej oraz w działalności jednostek gospodarczych sektora finansów publicznych ze szczególnym uwzględnieniem rachunkowości budżetowej. Jest praktykiem z wieloletnim stażem pracy w sektorze przedsiębiorstw oraz w sektorze finansów publicznych. Kontakt: beata.sadowska@wzieu.pl

Małgorzata Stawicka - doktorantka Wydziału Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego, absolwentka Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, wieloletnia główna księgowa i prezes spółek komunalnych, obecnie prezes Spółdzielni Pracy Branży Metalowej TUCHMET w Tucholi, prezes spółki „Zenit Plus" sp. z o.o. w Bydgoszczy, prezes i założycielka „Fundacji Nasza tradycja-nasza przyszłość", w kolejnych latach zdobyła tytuł Geparda Biznesu 2011 za dynamiczny rozwój prowadzonej spółki przyznawany przez Instytut Nowoczesnego Biznesu, Menedżera Najwyższej Jakości 2011 - Centrum Badań i Monitorowania Jakości Poznań, Menedżera 2012 i Kobiety Przedsiębiorczej 2013. W 2003 roku uhonorowana Medalem Prezydenta Miasta Bydgoszczy za szczególne zasługi dla miasta. Od 1999 roku współpracuje z Uniwersytetem Technologiczno-Przyrodniczym i Wyższą Szkołą Gospodarki w Bydgoszczy, czego owocem są publikacje oparte na bogatym doświadczeniu zawodowym. Kontakt: stawmal@wp.pl

Piotr Szczypa - dr hab. prof. nadzw. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koninie, kierownik Katedry Finansów, Rachunkowości i Logistyki na Wydziale Społeczno-Technicznym PWSZ w Koninie. Jest dyplomowanym księgowym, członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce i sygnatariuszem Kodeksu zawodowego etyki w rachunkowości. Członek Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i Polskiego Towarzystwa Leśnego. W praktyce gospodarczej zajmuje się wdrożeniem, dostosowaniem zakładowego planu kont do potrzeb jednostek gospodarczych oraz szkoleniami z zakresu rachunkowości i controllingu. W pracy naukowej prowadzi badania z zakresu rachunkowości i controllingu w logistyce przedsiębiorstw, w gospodarce leśnej oraz w działalności proekologicznej jednostek gospodarczych. Jest autorem ponad 100 publikacji naukowych z zakresu rachunkowości i controllingu. Kontakt: piotr.szczypa@konin.edu.pl

Wiesława Temrowska - absolwentka Wyższej Szkoły Gospodarki w Bydgoszczy. Pracuje w Oddziale Regionalnym Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w Bydgoszczy, Placówka Terenowa w Świecie. Prowadzi zajęcia z rachunkowości w Elitarnym Studium Służb Ochrony Osób i Mienia „Delta" w Grudziądzu. Kontakt: w.temrowska@interia.pl

Agnieszka Wlazły - prowadzi Kancelarię Księgowo-Podatkową Abakus Plus w Koninie, w ramach której realizowana jest pełna obsługa księgowa i kadrowo-płacowa firm, osób fizycznych, prawnych, fundacji, stowarzyszeń, PES, sporządza analizy i oceny rentowności, wnioski i rozliczenia dotacji unijnych, biznesplany. Jest członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Trener na kursach zawodowych i szkoleniach z zakresu księgowości, form prawnych i rozliczeń działalności, kadr i płac, sporządzania biznesplanów. Współpracuje m.in. z Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Koninie oraz Poznańskim Centrum Kształcenia Zawodowego. Kontakt: kancelaria@abakusplus.com.pl